System dozoru elektronicznego umożliwia odbywanie kary pozbawienia wolności w warunkach wolnościowych – w mieszkaniu, domu skazanego.
Skazany składając wniosek o udzielenie zgody na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego – chcąc mieć realny wpływ na sposób wykonywania tej kary – powinien załączyć stosowny plan dnia dozoru elektronicznego, harmonogram.
Wówczas, odbywając karę pozbawienia wolności w ramach systemu dozoru elektronicznego, skazany będzie mógł wykonywać pracę zarobkową, kontynuować naukę, realizować leczenie bądź terapię, czy też uczestniczyć w obrzędach religijnych.
Co istotne, taki harmonogram dozoru elektronicznego na wniosek skazanego może zostać zmieniony również w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności w tym systemie.
Harmonogram dozoru elektronicznego – informacje ogólne.
Odbywanie kary pozbawienia wolności po za zakładem karnym sprawia, iż skazany może kontynuować dotychczas realizowane aktywności, w szczególności te związane ze zdobywaniem wiedzy, kwalifikacji i umiejętności, wykonywaniem pracy zarobkowej czy też realizowaniem terapii, leczenia.
Udogodnienia te przybierają możliwość opuszczenia miejsca odbywania kary (tj. mieszkania, domu skazanego) przez skazanego w oznaczonym czasie, celem wykonania np. zobowiązań wobec pracodawcy, uczestnictwa w zajęciach, czy sesjach terapii.
Jednak, by harmonogram skazanego został uwzględniony przez Sąd penitencjarny, takowy musi zostać szczegółowo przedstawiony wraz z wnioskiem o udzielenie zgody na odbywanie kary pozbawienia wolności w ramach systemu dozoru elektronicznego.
Wskazać należy, iż postanowienie wydawane przez Sąd penitencjarny zezwalające na odbywanie kary w ramach systemu dozoru elektronicznego, w sposób szczegółowy określa harmonogram dozoru elektronicznego.
Harmonogram dozoru elektronicznego – co powinien zawierać?
Harmonogram dozoru elektronicznego powinien zawierać szczegółowy plan każdego dnia tygodnia (nie pomijając przy tym sobót i niedziel) wraz ze wskazaniami gdzie i w jakich godzinach skazany będzie przebywał, tj. w pracy, na zajęciach lekcyjnych, sesji podczas odbywanej terapii.
Warto pamiętać, iż taki plan dnia, tygodnia może uwzględniać także inne aktywności skazanego, a związane z wykonywaniem praktyk religijnych, sprawowaniem opieki nad małoletnimi dziećmi, czy też starszym, schorowanym rodzicem, a także służące podtrzymywaniu więzi rodzinnych.
Ustawodawca taki otwarty katalog (jedynie przykładowy) aktywności skazanego – które mogą stanowić podstawę pozostawania po za miejscem odbywania kary – zawarł w przepisie art. 43na Kodeksu Karnego Wykonawczego.
Zapisy takiego harmonogramu muszą uwzględniać fakt, iż skazany po za miejscem odbywania kary może przebywać dwanaście (12) godzin. Wówczas Sąd penitencjarny rozpoznawający wniosek skazanego określi przedziały czasowe w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia, w których skazany ma prawo oddalić się z miejsca odbywania kary.
Weryfikacja harmonogramu przedstawionego przez skazanego.
Sąd penitencjarny podejmując decyzję o udzieleniu zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w ramach systemu dozoru elektronicznego w pierwszej kolejności poddaje ocenie warunki wyszczególnione w przepisie art. 43 Kodeksu Karnego wykonawczego.
W dalszej kolejności weryfikacji podlega także przedstawiony przez skazanego harmonogram dozoru elektronicznego. Sąd penitencjarny ocenia obok prawdziwości zobowiązań, aktywności skazanego, także możność ich oddziaływania na skazanego, jego postawę.
Przedstawiając więc plan dnia, tygodnia odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego należy załączyć stosowną dokumentację, potwierdzającą dane aktywności skazanego m. in. umowę o pracę wraz z grafikiem czasu pracy, plan zajęć, harmonogram spotkań, sesji terapii.
Należy się jednak liczyć z tym, iż Sąd penitencjarny nie wszystkie wskazane przez skazanego aktywności zaliczy do tych, które stanowią bezsprzeczną podstawę do opuszczania miejsca odbywania kary. Niemniej jednak, takie aktywności, które będą miały pozytywny wpływ na samego skazanego, jego zachowanie Sąd na pewno weźmie pod uwagę. Takie aktywności to w szczególności: wykonywanie pracy zarobkowej, opieka nad małoletnim dzieckiem, osobą starszą, chorą, zdobywanie wiedzy, podnoszenie kwalifikacji i umiejętności.
Zmiana harmonogramu odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego.
W okresie odbywania kary pozbawienia wolności w ramach systemu dozoru elektronicznego pierwotnie wskazany przez skazanego harmonogram może ulec zmianie. Nie rzadko może być to związane ze zmianą czasu pracy skazanego, planu zajęć czy sesji terapii, w których skazany uczestniczy.
Uzasadniony takimi zmianami wniosek skazanego o zmianę harmonogramu odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego może zostać uwzględniony przez Sąd penitencjarny. Ponownie jednak należy wykazać te nowe okoliczności, chociażby poprzez przedłożenie stosownych dokumentów, np. zaświadczenia opiekuna terapii, nowego grafiku pracy.
Przy składaniu wniosku o zmianę harmonogramu, należy mieć na uwadze, czy zmiana ta nie powoduje wydłużenia czasu pozostawania skazanego poza miejscem odbywania kary na czas przekraczający 12 godzin w danym dniu. Otóż wniosek taki nie zostanie uwzględniony przez Sąd penitencjarny.
Zmiana harmonogramu odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego w przypadku nagłych sytuacji losowych.
W okresie odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego skazany może doświadczyć różnych nagłych sytuacji losowych, które będą wymagały zmiany harmonogramu dozoru elektronicznego. Do takich sytuacji należy zaliczyć przede wszystkim hospitalizację samego skazanego, pogrzeb osoby bliskiej.
Wówczas z uwagi na konieczność wprowadzenie szybkich zmian w przedziałach czasowych doby, czy też w poszczególnych dniach tygodnia może ich dokonać sądowy kurator zawodowy. Na uzasadniony wniosek skazanego, sądowy kurator zawodowy wprowadza niezbędne informacje do systemu komunikacyjno-monitorującego, a także niezwłocznie informuje o tym Sąd penitencjarny.
Zaznaczyć należy, iż Sąd uzyskawszy taką informację może dokonać zmian we własnym zakresie bądź uchylić te wprowadzone przez kuratora zawodowego.
Wniosek o zmianę harmonogramu dozoru elektronicznego.
Wskazać należy, iż ustawodawca nie przewidział żadnej urzędowej formy wniosku o zmianę harmonogramu dozoru elektronicznego. Skazany chcąc uzyskać zmiany w pierwotnym harmonogramie dozoru elektronicznego musi złożyć do Sądu penitencjarnego pisemny wiosek z informacją o zmianach jakie nastąpiły, ich podstawie oraz wraz z prośbą o wprowadzenie stosownych modyfikacji w harmonogramie.
Pomimo braku konkretnej formy wniosku o zmianę harmonogramu dozoru elektronicznego wniosek taki powinien wskazywać na osobę wnioskującego, sygnaturę sprawy, okoliczności, które uległy zmianie. Warto przedłożyć nadto dokumenty potwierdzające konieczność dokonania danych zmian.
Z kolei w przypadku nagłych sytuacji losowych skazany w przypadku konieczności dokonania zmian w harmonogramie dozoru elektronicznego powinien bezzwłocznie skontaktować się z sądowym kuratorem zawodowym, czy to bezpośrednio, czy też telefonicznie.
Podstawa prawna:
Kodeks karny wykonawczy – tekst jednolity (Dz.U 1997 Nr 90 poz. 557),
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 października 2016 r. w sprawie sposobu oraz szczegółowych warunków wykonywania kar, środków karnych i środków zabezpieczających w systemie dozoru elektronicznego (Dz. U. 2016 poz. 1698 ze am.).