Po spełnieniu warunków, opisanych w poprzednim wpisie (patrz artykuł: Zasiedzenie jako sposób nabycia własności), samoistny posiadacz nieruchomości może nabyć na własność nieruchomość, która wcześniej należała do kogoś innego. Czy dotyczy to jednak także nieruchomości Skarbu Państwa?
Czy możliwe jest zasiedzenie nieruchomości, która jest własnością państwową?
Polskie prawo dopuszcza obecnie taką możliwość. Jednak nie zawsze było to możliwe. Kluczowa jest dla tej kwestii data 1 października 1990 roku. Przed tą datą prawnie niedopuszczalnym było nabywanie w drodze zasiedzenia własności nieruchomości państwowych i komunalnych. Zmiana w tym zakresie miała związek z nowelizacją Kodeksu cywilnego z dnia 28 lipca 1990 roku. Wraz z wyżej wskazaną nowelizacją zniesiono zakaz nabywania poprzez zasiedzenie gruntów i budynków państwowych.
Co z okresem samoistnego posiadania nieruchomości, który biegł przed 1 października 1990 roku?
Okres te nie pozostaje bez znaczenia dla nabycia własności nieruchomości państwowych. Zgodnie z nowelizacją Kodeksu cywilnego na poczet okresu zasiedzenia zalicza się okres posiadania nieruchomości państwowej sprzed 1 października 1990 roku, jednak nie więcej niż połowa okresu, który zgodnie z aktualnymi przepisami Kodeksu cywilnego musi upłynąć, aby móc nabyć własność w drodze zasiedzenia (20 lat w dobrej wierze, 30 lat w złej).
Jak to wygląda w praktyce?
Jeżeli więc nieruchomość państwowa znajdowała się przed 1 października 1990 roku w naszym posiadaniu samoistnym przez co najmniej 15 lat (np. objęliśmy nieruchomość w posiadanie samoistne w 1975 roku), a obejmując nieruchomość w posiadanie byliśmy świadomi, że nie jesteśmy właścicielami nieruchomości (zła wiara), to skoro zasiedzenie nieruchomości państwowej stało się możliwe dopiero od dnia 1 października 1990 roku, staniemy się właścicielami tej nieruchomości z dniem 1 października 2005 roku (15 lat posiadania od 1975 do 1990 roku i 15 lat posiadania od 1990 do 2005 roku, łącznie wymagane w art. 172 Kodeksu cywilnego 30 lat).
Jeśli natomiast przed 1 października 1990 roku posiadaliśmy nieruchomość państwową w złej wierze przez jedynie 10 lat (od 1980 roku), to będziemy mogli doliczyć te 10 lat do okresu niezbędnego do zasiedzenia, wówczas staniemy się właścicielami nieruchomości z dniem 1 października 2010 roku. (10 lat posiadania od 1980 do 1990 roku i 20 lat posiadania od 1990 do 2010 roku, łącznie 30 lat).
Bez znaczenia wówczas pozostaje to, że posiadaliśmy daną nieruchomość przed 1 października 1990 roku np. przez 25 lat, ten okres posiadania wówczas przy obliczaniu okresu niezbędnego do zasiedzenia ulega skróceniu do lat 15.
Podsumowując, najwcześniejszy możliwy moment nabycia własności nieruchomości państwowej poprzez zasiedzenie w złej wierze, to 1 października 2005 roku.
Czy możliwe jest zasiedzenie nieruchomości państwowej w dobrej wierze?
W praktyce najczęściej dochodzi do zasiedzenia nieruchomości państwowych w złej wierze. Nie jest wykluczone jednak ich zasiedzenie w dobrej wierze. Wówczas należy spełnić warunki, opisane w poprzednim artykule, aby uznać, że nieruchomość została objęta w posiadanie samoistne w dobrej wierze. Sposób liczenia okresu posiadania jest wówczas tożsamy do wskazanego powyżej, oczywiście przy przyjęciu nie 15, a 10 lat (połowa okresu 20 letniego, potrzebnego do zasiedzenia nieruchomości w dobrej wierze). Wówczas posiadając nieruchomość przez co najmniej 10 lat, przy objęciu posiadania w dobrej wierze, możemy zasiedzieć nieruchomość państwową najwcześniej z dniem 1 października 2000 roku (10 lat posiadania od 1980 do 1990 roku i 10 lat posiadania od 1990 do 2000 roku, łącznie 20 lat). I tak najwcześniejszym możliwym momentem nabycia własności nieruchomości państwowej poprzez zasiedzenie w dobrej wierze jest 1 października 2000 roku.
Co z nieruchomościami państwowymi, które w związku z powstaniem gmin, stały się majątkiem komunalnym?
Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, traktuje się je jak inne nieruchomości państwowe, wobec tego również do nich mają zastosowanie powyższe zasady.
Podstawa prawna:
art. 172 k.c., Ustawa z dnia 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (w szczególności art. 10)
